Dat wij met ‘Ruimtehelden’ een participatief leerpakket rond ruimtebewustzijn aan het ontwikkelen zijn, wisten jullie al. Ruimtehelden is gericht op leerlingen van de 3de graad lager en de 1ste graad secundair. Met de EDUbox ‘Ruimtelijk bewustzijn’ bieden wij binnen hetzelfde thema nu ook een leermiddel aan voor de hogere graden van het secundair.
Door Gisèle Vervoort
Interactief aan de slag rond duurzaam ruimtegebruik
EDUbox is een educatief concept van VRT NWS om jongeren uit het secundair onderwijs te laten kennismaken met een bepaald maatschappelijk thema. Dit doen ze op een interactieve website, aan de hand van infofiches, video’s en games. Ook over ruimtelijk bewustzijn is er nu een gloednieuwe EDUbox. Meer aandacht besteden aan duurzaam ruimtegebruik in het onderwijs is nodig, want hoewel onder ruimtelijk planners al lang geweten is wat de gevolgen zijn van ons versnipperd ruimtegebruik, lijken jongeren er niet van wakker te liggen. Tom Coppens (Universiteit Antwerpen) schetst daarom in de EDUbox de situatie in Vlaanderen voor hen.
Wonen in een buurt die veel te bieden heeft, het behoud van natuur en zich makkelijk kunnen verplaatsen: dat vinden jongeren dan wel weer belangrijk. In de EDUbox krijgen ze inzicht in de samenhang tussen die elementen en hoe we het onszelf in dat opzicht heel moeilijk hebben gemaakt door onze ongebreidelde ruimte-inname. Via een spel leren jongeren de oorzaken en gevolgen van ons ruimtegebruik met elkaar in verband te brengen. Ze worden uitgedaagd tot systeemdenken, typisch voor de sleutelcompetenties ruimtelijk bewustzijn en duurzaamheid.
Aan de hand van talrijke voorbeelden worden de deelnemers daarnaast geïnspireerd: het kan ook anders. Zo gaat Team Vlaams Bouwmeester in op ingrepen die we kunnen doen in de publieke ruimte. Vervolgens worden de jongeren uitgedaagd om na te denken over keuzes die ze maken in hun eigen leven. Een aantal mogelijke ingrepen zoals verweving en meer groen in de publieke ruimte kunnen ze hierbij uittesten in een digitale wereld.
Jongeren actief betrekken bij duurzaam ruimtelijk beleid
Jongeren informeren over dit thema mag slechts een eerste stap zijn in hen betrekken. Daarom komt in de EDUbox ook jongerenparticipatie in Pelt in beeld. In 2016 gaven kinderen in een participatietraject door K&S hun visie op een saai terrein in de Esdoornlaan (toen Olmenstraat). Het terrein werd een jaar later al voorzien van een meer uitnodigend landschap met heuveltjes en speelelementen zoals boomstammen. Het pleintje is tevens een voorbeeld van ontharding. Een verhard gedeelte in betontegels werd verwijderd en vervangen door gras. Een verharde speelzone vinden kinderen nu op een stuk straat dat werd afgesloten voor gemotoriseerd verkeer.
Daarenboven is K&S op dit moment nog steeds betrokken bij de jongerenparticipatie voor het Beleidsplan Ruimte Pelt, Peltorama. Een vooralsnog uitzonderlijke case in Vlaanderen: jongeren op dit schaalniveau bij ruimtelijke planning betrekken.
In de EDUbox leren jongeren vanuit vogelperspectief op grote schaal naar ons ruimtegebruik kijken, vanuit maatschappelijk belang. Wij hopen van harte dat ze ook in realiteit meer worden betrokken, want hun blik is waardevol. Team Kind & Samenleving staat alvast klaar om nog meer jongeren te betrekken bij beleidsplannen ruimte.
De EDUbox werd ontwikkeld door de VRT in samenwerking met Departement Omgeving, De Ambrassade, de Vereniging voor Aardrijkskundeleraars en Kind & Samenleving en is sinds 22 maart beschikbaar op de site van de VRT.
