Jaarlijks is er in Brussel de vakbeurs openbare ruimte. Het is een kans om nieuwe producten en diensten te ontdekken, om te netwerken, en ook om inspirerende lezingen te volgen. Dit jaar, op 16 februari, trokken we er met Kind & Samenleving naartoe. We hadden er een stand, hielden een lezing én we neusden er voor u rond op zoek naar inspirerende ideeën.
Door Wouter Vanderstede, Andreas De Mesmaeker en Peter Dekeyser
Een beurs met lezingen
De beurs biedt, met zowat 130 stands, een waaier aan informatie voor openbare besturen, lokale overheden, studiebureaus en aannemers. De deelnemende stands laten producten en diensten zien op het gebied van ontwerp, inrichting, onderhoud en beheer van publieke ruimte. Ook mobiliteit en klimaatgerelateerde thema’s komen er aan bod.
Tegelijk is er op de vakbeurs ruim aandacht voor lezingen. Dit jaar stonden er niet minder dan 16 voordrachten geprogrammeerd, waaronder onze lezing over ‘kindvriendelijke én duurzame publieke ruimte’. We waren overigens aangenaam verrast dat meer dan 80 bezoekers op ons verhaal afkwamen. Ze kregen onder meer te horen hoe gemeentes de groeiende ruimtevraag naar water kunnen verzoenen met kwaliteitsvolle speelruimte, en hoe kinderen en jongeren een inbreng kunnen hebben in het ontwerp van duurzame woonprojecten.
Uiteraard gingen we ook even rondneuzen tussen de stands. We zagen enkele interessante elementen die we u niet wilden onthouden.
Waterdoorlatende én bespeelbare verharding
Waterinfiltratie wordt een belangrijke uitdaging voor de toekomst, en op de beurs werd nogal uitgepakt met waterdoorlatende verharding. Voor ons dé gelegenheid om op zoek te gaan naar een waterdoorlatende toplaag die toch bespeelbaar is: denk aan fietsen, krijten, skaten… Waterdoorlatendheid en bespeelbaarheid lijken wel tegengestelde eigenschappen. Er bestaan waterdoorlatende betontegels, maar die zijn zo ruw dat je jezelf al schaaft als je er nog maar naar kijkt. GreenROAD is een halfverharding die bestaat uit natuursteenkorrels. Deze korrels worden gebonden door een plantgebaseerde adhesieve gel die waterabsorberend en luchtdoorlatend is (handig ook voor bomen). De staaltjes die wij konden betasten (vooral dan die met de fijnste korrel) leken ‘berijdbaar’, ‘bekrijtbaar’ en (relatief) comfortabel ‘bevalbaar’. Al willen het nog wel eens toegepast zien in een realistische setting, want het blijft natuurlijk halfverharding waarvan de toplaag kan loslaten.
Een pingpongtafel met een gebogen bovenblad
Hier en daar zie je wel eens een pingpongtafel in de publieke ruimte staan. Natuurlijk is deze niet voor wie een ernstige wedstrijd wil spelen… Met zo’n hyperlicht balletje bederft elk zuchtje wind het spel. Maar voor recreatieve spelletjes, én op plekken waar naast bewegingsspel ook sociale interactie en ontmoeting wordt beoogd, biedt een pingpongtafel fijne kansen. Hij kan dan een echte verzamelplek vormen in de publieke ruimte. Je ziet er ook alternatieve spelletjes, zoals bijvoorbeeld ‘chinees pingpong’, een groepsspel waarbij je met z’n allen rondom de tafel loopt. Heel wat spelende kinderen hebben op pingpongtafels ook al eens andere ballen uitgeprobeerd… Dan speelden ze bijvoorbeeld ‘pingpong-voetbal’. Hoewel dat balspel niet altijd even goed werkte, liet het wel zien dat een pingpongtafel in de publieke ruimte potenties heeft. Allicht ook om die reden zijn er al diverse jaren ronde tafels op de markt.
Op de beurs zagen we een tafel met gebogen bovenblad (Teqball). Hij trok meteen onze aandacht omdat men liet zien dat je er op een evidente manier ook met grotere ballen aan de slag kan. Voetbal, tennis, volleybal… op de pingpongtafel: het kan allemaal. In onze verbeelding zagen we kinderen van de helling gebruik maken voor een knikker- en autobaan. Een aantrekkelijk ding dat vrolijk uitnodigt tot fysiek spel en een geschikt plaatsje in de publieke ruimte mag krijgen.
Een trampoline in de publieke ruimte
Kinderen houden van trampolines. Voor fabrikanten is het de uitdaging om hierop in te spelen met producten die geschikt zijn voor de publieke ruimte. Een echte trampoline zomaar op het publiek domein neerzetten is niet evident. De veiligheidsrisico’s liggen voor de hand: trampolinespringen vraagt techniek, gebruiksregels (voor gebruikers, maar ook voor omstaanders), valbescherming, een vorm van toezicht… Als er iets mis gaat kom je er niet met een geschaafde elleboog vanaf. Sporttrampolines zijn dus principieel geen optie voor de publieke ruimte. Om precies dezelfde redenen zijn natuurlijk ook de speelgoedversies te mijden.
Fabrikanten staan dus voor de uitdaging om matten te creëren met een verminderde veerkracht die tegelijk toch enige springsensatie bieden. We kunnen niet ontkennen dat kinderen sommige van deze trampolines wat teleurstellend vinden. Het is dus zaak op zoek te gaan naar een gezond middengebied, ‘springerig’ genoeg, maar ‘niet voor echte salto’s’. Op de beurs probeerden we een trampoline uit die veelbelovend leek. Afwachten wat de nabije toekomst hier verder te bieden heeft.
Bloementapijten
Haast iedereen is vertrouwd met grasmatten. Ze maken deel uit van menig voetbalveld, privétuin of publieke groenzone. Aanleg en onderhoud zijn eenvoudig en je hebt een instant resultaat zonder dat je hoeft te zaaien. Maar nu ontdekten we ook het concept ‘bloementapijt’!
In plaats van grassoorten bestaan bloementapijten uit verschillende soorten (inheemse) bloemen, waardoor ze een tuin, perk of terrein kunnen omtoveren tot een bonte waaier van kleuren en structuren. De variatie aan bloemen is niet alleen mooi om naar te kijken, het trekt ook bestuivers en andere insecten aan waardoor bloementapijten een pak beter scoren op vlak van biodiversiteit dan hun grassige tegenhangers. In tegenstelling tot bloementapijten, vereist het inzaaien van bloemenweides ecologische kennis en een flinke portie geduld. Het verhoopte resultaat kan lang op zich laten wachten of zelfs mislukken, terwijl bloementapijten vaak na enkele weken al volop in bloei kunnen staan.
Maar zouden dergelijke bloementapijten ook een meerwaarde kunnen zijn voor terreinen waar kinderen spelen? Speelterreinen worden druk betreden, wat weleens ten koste gaat van fragiele bloemen, zeker wanneer deze pas uitgezaaid zijn. In dergelijk opzicht zouden bloementapijten interessant kunnen zijn omdat de planten al (geheel of gedeeltelijk) volgroeid zijn en beschikken over een goed ontwikkeld wortelgestel. Hierdoor lijken ze robuuster te zijn voor al dat speels geweld, althans in theorie. In de praktijk zal het erop aankomen het speelterrein zó te ontwerpen dat de bloemenweide vooral gevrijwaard blijft (bijvoorbeeld als border of als tussenzone) en dat intensief spelen zich eerder op andere zones van het terrein afspeelt. Uit veel inspraakacties leerden we namelijk dat kinderen ook rustigere zones waarderen, zeker met een kleurig bloementapijt.
