In onze zoektocht naar wat een vijftienminutenstad voor kinderen kan betekenen, legden we ons oor te luisteren bij enkele tieners: wat betekent zelfstandig op weg zijn voor hen? Hoe ver reikt hun actieradius dan, en wat speelt daarbij allemaal mee?
Door Gisèle Vervoort
In juli verscheen ons artikel “Groeien en bloeien in de 15 minutenstad” in Ruimte magazine van de VRP. Om na te gaan of de 15 minuten stad haalbaar en realistisch is voor jongeren, onderzochten we de actieradius van enkele tieners. Dit artikel kan dan ook samen gelezen worden met het artikel uit Ruimte, dat we elders in dit Magazine hebben opgenomen.
Met autonome actieradius bedoelen we het geheel van routes die een kind of jongere zelfstandig aflegt, zonder begeleiding van volwassenen. Soms worden de routes wel samen met een broer, zus of vriend afgelegd. De autonome verplaatsingen kunnen te voet of met de fiets, maar bijvoorbeeld ook met openbaar vervoer gebeuren.
Indy en Vic in het dorp en daarbuiten
In de autonome verplaatsingen van Indy (13) en Vic (8), zus en broer uit Weerde, merken we duidelijk het leeftijdsverschil. Indy fietst door het hele dorp naar haar vriendinnen en naar winkels en diensten zoals de beenhouwer, bakker en kapper. Deze verplaatsingen duren zelden meer dan 15 minuten.
Bij Vic zien we gelijkaardige bestemmingen. Al is het voor hem moeilijker om in te schatten hoe lang de verplaatsingen duren. Sinds afgelopen schooljaar fietst hij zelfstandig naar zijn vriend en al sinds vorig jaar rijdt hij met zijn oudere broer naar ‘de put’ (de Visvijver) om er te gaan rondfietsen: een bestemming die net als ‘de molen’ ook bekend is bij zus Indy als afspreekplek.
Indy blijft echter niet binnen de dorpsgrenzen. Ze verplaatst zich ook naar Eppegem via de dijk naar een hangplek aan de Zenne. Ook gaat ze naar de middelbare school in Mechelen met de trein, een verplaatsing die in totaal zo’n 50 minuten duurt. “Met de fiets geraak ik eigenlijk overal. En het mag ook van mijn ouders als ik het vraag. Zeker als ik samen met vriendinnen ga.”
Toch wordt ze naar de dansles in een naburig dorp gebracht met de auto omdat dat ’s avonds is. Jongere broer Vic fietst ’s morgens dan weer onder begeleiding naar school, hoewel dit slechts 700 meter ver is. Op de straathoeken staan dikwijls auto’s geparkeerd, waardoor je een slecht zicht hebt om over te steken. ’s Avonds is het wat makkelijker omdat er dan een fietsenrij van de school is tot aan de oversteek.
Fleur, Rosemarie en een ijsje
Bij de zussen Fleur (11) en Rosemarie (10) uit Heist-Goor horen we een gelijkaardig verhaal. Ook zij fietsen ’s morgens onder begeleiding naar school, maar mogen dezelfde route na school wel alleen afleggen. ’s Morgens is het immers veel drukker, het is dan spits voor iedereen tegelijk. ’s Avonds is het verkeer meer gespreid. De meisjes hebben hun autonome actieradius vergroot tijdens de eerste lockdown in 2020. Sindsdien rijden de zussen samen naar de bakker, de supermarkt, of gaan ze soms een ijsje eten. Opvallend is dat hun actieradius zich enkel ten noorden van hun woning uitspreidt. “In de andere richting is er niet zo veel en de weg is gevaarlijker.” In het centrum van hun dorp is er een gevaarlijke bocht waar de auto’s snel komen aangereden en er verminderd zicht is door de struiken. Hoewel dit ook voor fietsers een voorrangsweg is, nemen ze daarom een andere route wanneer ze de gewestweg willen oversteken.
Lotte, haar familie… en een ijsje
De actieradius van Lotte (12) uit Heist-op-den-Berg wordt vooral bepaald door waar haar familie woont. Ze vergrootte het voorbije schooljaar haar bereik door aan de andere kant van het dorp te gaan oefenen voor het schooltoneel. Dankzij de duidelijke oversteekplaatsen vormt de gewestweg (zone 50) voor haar geen obstakel. Ze rijdt al minstens 3 jaar naar haar oma en opa die aan de overkant van de gewestweg wonen. Ook de sporthal waar ze vaak turnt, bevindt zich ten zuiden van deze weg. Hoewel ze vaak in het donker moet terugkomen, rijdt Lotte sinds het voorbije schooljaar ook daar alleen naartoe. Haar moeder vond het op een gegeven moment niet meer nuttig om nog mee te rijden. Lotte was immers veel sneller. Haar ouders en trainster verplichten haar wel om een fluohesje te dragen.
En ook bij Lotte is het ijssalon één van de aangeduide bestemmingen. Een opmerkelijk verband dus, tussen deze lekkernij en autonome mobiliteit.
