1 juli, de zomervakantie, staat eindelijk voor de deur! Een moment waar kinderen al weken, is het niet maanden, naar uitkijken. Maar hoe moedig je kinderen aan om tijdens de zomervakantie zo veel mogelijk buiten te spelen? De collega’s van Kind & Samenleving gingen tijdens hun eigen vakantie op zoek naar inspirerende speelprikkels in binnen- en buitenland.
Door Lisa Verrando
Speeltuinen in Italië
Het eerste waar je als ouder vaak aan denkt om kinderen een dagje plezier te bezorgen, is het bezoeken van een speeltuin. Vooral in Italië is dit een makkelijke denkpiste, want je moet in een stad of dorp niet eens ver wandelen of je ziet een speeltuin opduiken.
De speeltuin in het ‘Parco Salvator Allende’ in La Spezia wordt omheind met hekken en kan afgesloten worden met een poort. De vraag naar omheinde speelplekken in Vlaanderen is groot. Kinderen vinden het comfortabeler om een balspel te spelen, wanneer ze niet te ver achter een bal moeten lopen wanneer het van hun speelterrein rolt. Ook de confrontatie met auto’s vermijden ze liefst tijdens het spelen.
Als er iets is dat kinderen in Vlaanderen tegenhoudt om naar een plek te gaan, dan horen ‘enge mensen’ daar zeker bij. Onder deze term vallen daklozen, mensen die te veel gedronken hebben of drugs gebruiken of mensen die gemeen doen. De poort wordt in La Spezia afgesloten rond 20u. Dit zorgt ervoor dat de kans kleiner is dat daklozen in de speeltuin komen slapen.
Bij het maken van een speelplek is het ook belangrijk om rekening te houden met de veranderende weersomstandigheden. In Italië kwamen we zelden speeltuinen tegen met een afdak. Nochtans beschermt zo’n afdak of beschutting kinderen niet alleen tegen de regen, maar ook tegen de hitte. Als het te heet is, dan zoeken kinderen vooral schaduwrijke plekken op. Het plaatsen van een boom (zoals op de linkse foto te zien is) die schaduw biedt, kan veel doen voor de kwaliteit van een speelplek.
Daarnaast spelen ook de materialen in combinatie met de weersomstandigheden van de speelplek een grote rol. In Italië bestaat de meerderheid van de speeltuinen uit plastic of metaal. Materialen die in de zon enorm makkelijk opwarmen. Geen wonder dus dat je tijdens de zomer maar weinig kinderen op deze toestellen ziet spelen.
In het park van Brescia is er om de paar meter een drinkfonteintje te vinden. De speeltuin op de foto hieronder is aan een restaurantje gelegen. Ouders kunnen zich even neerzetten terwijl hun kinderen onder toezicht van de wakende ogen van hun ouders kunnen spelen.
Onderstaande foto toont waar de kinderen te vinden zijn in de – op eerste zicht verlaten – speeltuin van La Spezia (zie eerste foto bovenaan het artikel). De kinderen zoeken afkoeling bij het fonteintje. Ze maken zich van top tot teen nat en drinken van het water. Ook kinderen in Vlaanderen geven tijdens inspraaksessies vaak aan dat ze graag een fonteintje op hun speelplekken hebben. Niet alleen om water te combineren met hun spel, maar ook om praktische redenen, bijvoorbeeld om hun spel niet te moeten onderbreken om thuis te drinken of om zich snel even af te spoelen als ze zich vuil gemaakt hebben.
Hou je ogen open
De speeltuin is zeker een leuke plek voor kinderen. Toch moet je het niet altijd zo ver gaan zoeken. Als je even in jouw buurt gaat wandelen of fietsen ontdek je al snel dat de publieke ruimte uit ondenkbaar veel spelprikkels bestaat. En om ze te ontdekken hoef je heus geen expert te zijn. Een creatieve, speelse en fantasierijke blik – zoals een kind die bezit – volstaat. Je zal kinderen niet veel moeten motiveren om hen tijdens een wandeling door de stad extra te laten bewegen. Vele elementen in de publieke ruimte zijn dan ook beklimbaar of bespeelbaar: trapleuningen, paaltjes, banken,…. Laat hen op ontdekking gaan en verbied hen vooral niet om gebruik te maken van de speelprikkels.
In de historische binnenstad van Freiburg zijn in de publieke ruimte watergootjes aanwezig, de zogenaamde ‘Freiburger Bächle’. Het water in de kanaaltjes is afkomstig uit de rivier de Dreisam. Ze dienden om vers water in de stad te krijgen. Vandaag zijn de Bächle een aantrekkingselement voor jong en oud. Vooral kinderen vinden ze fijn om mee te spelen, bijvoorbeeld door er een bootje op te laten varen terwijl je verder wandelt.
Prikkel de fantasie
Zoals hierboven te zien, is er dus niet veel nodig om een kind te doen spelen in de publieke ruimte. Toch kan je als ouder of jeugdwerker zelf hun fantasie prikkelen. Dit kan je doen door bijvoorbeeld opeens luid te roepen: “De vloer is lava!”. De kinderen moeten dan zo snel mogelijk op het eerste object klimmen dat ze tegenkomen, anders worden ze opgeslokt door de lava. Een wandeling naar de bakker die je al ontelbare keren met hen gedaan hebt, wordt zo opeens terug een avontuur.
Maak je geen zorgen, het meisje op de foto’s hieronder is niet op willekeurige plaatsen in Londen gestraft. Ze maakt creatief gebruik van de publieke ruimte. Ze gebruikt de kleuren van haar kleren en de omgeving om opgeslokt te worden door de ruimte waarin ze zich bevindt. Net zoals een kameleon camoufleert ze zich.
Zo zorgt ze zelf voor een speelse en leuke manier om de omgeving te leren kennen en verder te ontdekken. Kinderen in contact laten komen met deze prikkels, zorgt ervoor dat ze zelf tijdens het wandelen geneigd zijn om de alledaagse dingen zoals een paaltje, een leuning van een trap en zelfs de kleuren van de muren zien als een aanleiding om te spelen.
Zelf speelprikkels maken
Wanneer kinderen de speelprikkels in hun omgeving al ontdekt hebben en ze nood hebben aan extra speelstimuli, dan kunnen ze hun eigen speelprikkels maken.
Laat hen bijvoorbeeld de stoep en de muren van hun eigen woning versieren. Dit is iets kleins wat ze zelf kunnen doen, en ook weer even zoet mee zijn. Hierna hebben niet alleen zijzelf, maar ook andere kinderen die passeren er plezier aan.
Ook op andere plekken in de publieke ruimte is het denkbaar dat kinderen speelprikkels creëren. Aan een strand in Griekenland vind je bijvoorbeeld bomen die versierd zijn met stenen. Elke steen is aan één zijde versierd. Op de andere zijde staat de naam van de kinderkunstenaar.
De speelrestanten van het ene kind kunnen ook de speelprikkels vormen voor een volgend kind. Laat de kindercreaties dan ook gewoon liggen in plaats van ze op te ruimen. Vooral in de natuur is het heel leuk voor andere kinderen om deze speelrestanten te ontdekken.
