Drie jaar lang werkten Kind & Samenleving en Bataljong aan een toolbox om jongeren te betrekken bij (boven)lokale mobiliteit. Dat mondde onder meer uit in de toolbox Jonge Wegweters, die vanaf nu gratis te gebruiken is op jongewegweters.be. Steden en gemeenten kunnen ervoor kiezen om de toolbox zelfstandig te gebruiken of begeleiding te vragen aan Kind & Samenleving en Bataljong.
Door Sabine Miedema
Om een bruikbare toolbox te ontwikkelen voerden we de afgelopen drie jaar tal van proeftuinen uit, in o.a. Dilsen-Stokkem, Bornem en Mechelen. In het laatste jaar werkten we in Kortrijk samen met studenten van de VIVES hogeschool en jongeren uit verschillende middelbare scholen. De resultaten van de proeftuin werden afgelopen december met veel enthousiasme door de jongeren aan het schepencollege voorgesteld. We nemen je graag mee in de belangrijkste hoogtepunten zodat je een inkijkje krijgt hoe zo’n Jonge Wegweterstraject eruit kan zien.
Stap per stap en train de trainer
Jonge Wegweters bestaat uit zes stappen, waarbij er per stap enkele methodieken zijn uitgewerkt.
- Stap 1: Routes digitaliseren
- Stap 2: Mobiliteitsbeleving
- Stap 3: Toekomstbeeld
- Stap 4: Aanbevelingen
- Stap 5: Dialoog en Deal
- Stap 6: Terugkoppeling
De zes stappen verwerkten we in sessies. In de afgelopen proeftuinen werkten Kind & Samenleving en Bataljong zelf het hele traject uit. In Kortrijk kregen we de kans om uit te testen hoe het is als iemand de sessies uitvoert. Studenten van de studie sociaal werk leerden van ons alle methodieken aan en voerden de sessies uit met de jongeren. Dit bracht een nieuwe dynamiek: studenten staan zeer dicht bij de leefwereld van de jongeren en kennen de Kortrijkse context beter. Hierdoor konden zij makkelijk inspelen op de ervaringen van de jongeren.
Wat is dat nu eigenlijk, mobiliteit?
In de eerste sessie gingen we samen met de jongeren naar buiten. Op een regenachtige avond maakten we een wandeling door Kortrijk. Tijdens zo’n wandeling gaat het in de eerste plaats vaak over infrastructurele thema’s: een onleesbaar kruispunt voor fietsers, scheve voetpaden, en wegenwerken die de doorgang voor zachte weggebruikers belemmeren. Maar tijdens de wandeling liepen we ook tegen andere mobiliteitsthema’s aan. Zo struikelden we bijna over een deelstep. Worden die door de jongeren gebruikt? En hoe verplaatsen ze zich meestal? Voelen zij zich op de fiets veilig genoeg en wat maakt dat zij niet met de fiets naar een fuif gaan? Er zijn wel heel veel auto’s in Kortrijk, hoe zorgen we er in de toekomst voor dat jongeren minder snel de auto nemen en kiezen voor duurzame mobiliteit? Door een eenvoudige wandeling leren jongeren dat mobiliteit een breed onderwerp is.
Van abstract naar concreet
Na alle ideeën te hebben verzameld in sessie 1, ging de mobiliteitsambtenaar hiermee aan de slag. De jongeren hadden veel gevaarlijke en/of onleesbare kruispunten aangehaald, en bij drie daarvan stonden we langer stil. Hoe is de werking van het kruispunt voorzien en hoe wordt het kruispunt in de praktijk gebruikt? Hierbij leerden de jongeren bijvoorbeeld dat er regelingen bestaan voor kruispunten, zoals vierkant groen of tak per tak. Toevallig ging het bij deze kruispunten telkens over gewestwegen, waarbij de doorstroming een belangrijk thema is.
Behalve over de kruispunten had de mobiliteitsambtenaar het met de jongeren ook over de 15-minutenstad. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat Kortrijk in de toekomst ook zo’n 15-minutenstad wordt? En welke implicaties heeft dit op het mobiliteitsbeleid? Aan de hand van een droomoefening stelden jongeren zich voor hoe de mobiliteit er in de toekomst zou uitzien.
Kiezen is verliezen
In de derde sessie werd het tijd om de jongeren de prioriteiten te laten bepalen. Aan de hand van een budgetgame leerden zij hoeveel hun aanbevelingen zouden kosten, moesten die uitgewerkt worden door Kortrijk. Een sensibilseringscampagne is bijvoorbeeld een stuk goedkoper dan het aanleggen van een afgescheiden fietspad. Uiteindelijk stemden de jongeren een top 5 aan aanbevelingen. Tussen die top 5 zaten de gevaarlijke en onleesbare kruispunten, maar bijvoorbeeld ook een educatief lessenpakket op maat gemaakt voor de Kortrijkse scholen om zo jongeren beter en veiliger het verkeer te leren kennen.
Overtuig ze maar
Op een maandagavond was het zover: de jongeren mochten de aanbevelingen aan de schepenen en burgemeester van Kortrijk voorstellen. Ze deden dit aan de hand van een cadeaubox. De schepenen kregen een cadeau waarin voorwerpen zaten die te maken hadden met de gekozen aanbeveling. Zo stelde een aantal bomen en een fiets de aanbeveling voor om meer fietspaden aangenamer en groener te maken. Daarna was het tijd om alle aanbevelingen te bewonderen en in kleine groepjes te bespreken bij de mobiliteitsexpo: een tentoonstelling waarbij de jongeren alle aanbevelingen visueel toonden aan de beleidsmakers.
Om een mobiliteit op maat van jongeren te bestendigen, tekenden de beleidsmakers en de jongeren vol enthousiasme de Jonge Wegwetersdeal. Daarin staat hun engagement voor een beter mobiliteitsbeleid. Over een half jaar wordt er nog eens teruggekoppeld naar de jongeren over wat er met hun aanbevelingen is gedaan.
Aan het begin waren de jongeren nog wat stil en verlegen, maar aan het einde van het traject toonden zij met vol enthousiasme hun ideeën. Jonge Wegweters leidt de jongeren op een laagdrempelige manier langsheen tal van soms complexe mobiliteitsprincipes. Stapsgewijs worden jongeren zich meer bewust van wat er allemaal bij komt kijken om een stad of gemeente aangenamer en veiliger te maken voor jongeren. Zo kunnen zij ook met redelijke en interessante aanbevelingen komen voor het beleid.
Interesse in de toolbox, meer achtergrond of een begeleid traject Jonge Wegweters? Alles is terug te vinden op de Jonge Wegweters-site!
Jonge Wegweters is een initiatief van Bataljong en Kind & Samenleving met de steun van Vlaanderen (departement Mobiliteit).
