Op een koele novemberavond staan ongeveer 50 mensen op een lange lijn dwars over het Beursplein in Brussel. Deze grote groep geïnteresseerden komt luisteren naar de resultaten van het project “Walk in a girl’s shoes”, waarin enthousiaste Brusselse meisjes aan de hand van een wandeling uitleggen hoe de publieke ruimte verbeterd kan worden in Brussel. Dit project werd ontwikkeld door Kind & Samenleving, met de hulp van de Academy for Urban Action.
Door Gisèle Vervoort, Lisa Verrando & Sabine Miedema
De Brusselse meisjes roepen verschillende stellingen naar hun publiek. Wie akkoord is met de stelling zet een stap naar voren. “Ik word soms zo lang aangestaard dat ik me ongemakkelijk voel”. Een aantal deelnemers zet een stap naar voren. “Ik ben ’s avonds soms bang om alleen naar huis te wandelen.” Weer een aantal deelnemers zetten een stap naar voren, vooral meisjes en vrouwen.
Aan het einde staan sommigen helemaal vooraan en blijven anderen achter. De meisjes leggen uit dat de mensen die bijna geen stappen naar voren hebben gezet, een bepaald privilege hebben dat de mensen die vooraan staan niet hebben. Mannen genieten dat privilege veel vaker dan meisjes en vrouwen.
Na het stellingenspel worden de deelnemers uitgenodigd om de omgeving van het Beursplein in zich op te nemen en hun gevoel bij de plek te delen. Eén voor één delen de mensen hun gevoel. De ene vindt het Beursplein gezellig, de andere nogal grijs, weer een ander vindt het nogal druk met rare mensen. Daarna is het woord aan de meisjes: over het algemeen vinden zij deze plek wel oké. Er is meestal veel volk, er wandelen veel toeristen; er is dus genoeg sociale controle zodat je je niet onveilig voelt. Maar in de avond is het een ander verhaal: “ ’s avonds is er niet zoveel sociale controle. Dan zijn hier veel mannen en heb je een onveilig gevoel”. De meisjes vinden dat er nog heel wat verbeterd kan worden. De lineair geplaatste banken geven snel het gevoel dat je bekeken wordt; de banken kunnen wat meer verspreid worden over het plein. Ronde banken zouden ook leuk zijn, zodat je makkelijker met je vrienden of vriendinnen kunt babbelen.
Een ander meisje geeft aan dat meer aanwezigheid van politiemensen, die effectief opgeleid zijn om de vaak subtiele intimidaties te detecteren, zou helpen voor het veiligheidsgevoel.
Met de meisjes voorop wandelen we verder naar de volgende publieke ruimte. Het Simone De Beauvoirpark is de tweede stop. Opnieuw kijken de deelnemers eerst even om zich heen om de ruimte in zich op te nemen. Een meisje bespreekt de ruimte: “Dit is eigenlijk een heel goed park. Er is een speeltuin voor de kleinsten, met ernaast zitplekken voor ‘de mama’s’. Er is een ‘echt’ voetbalveld dat meer jongens aantrekt, maar er zijn ook genoeg vrije ruimtes met gras, waar meisjes kunnen voetballen of andere spelletjes doen.” Er wordt aangevuld: “Er staan banken door heel het park, zowel picknickbanken, éénpersoonsbanken, als traditionele zitbanken. Ook is er op de paden genoeg verlichting.”
Hoewel de meisjes dit park als een goed voorbeeld zien, horen we hoe één van de meisjes een belangrijke nuance aanbrengt: “Het is een goed park, toch steek ik er ’s avonds niet door. Dan ga ik eerder langs de aanliggende straten.”
Uit het publiek komen ook kritische vragen: een mannelijke deelnemer vraagt zich af hoe we een park nog verder kunnen verbeteren, als dat in ruimtelijk opzicht al perfect is. Zouden we niet meer moeten inzetten op het gedrag en de mentaliteit van sommige mannen, bijvoorbeeld door sensibiliseringacties?
Eén van de meisjes woont in de buurt en gaat op de vraag in: “Het is goed wanneer iemand die de buurt goed kent mensen kan aanspreken op hun gedrag. Bij mij was er een buurman die vaak een oogje in het zeil hield bij de spelende kinderen. Maar ook buurt- of jeugdwerkers kunnen dit doen.”
Om bij de laatste stop te komen wandelen we met de groep door een aantal straten met smalle voetpaden. Het is al donker geworden wanneer we bij het Anneessensplein aankomen.
Het Anneessensplein is een klassiek verhard plein met aan weerszijden banken waar vooral mannen te vinden zijn. De meisjes leggen uit dat ze zich hier echt niet op hun gemak voelen als ze hier alleen zijn. Ze vermijden deze plek en zouden nooit het plein oversteken, maar maken liever een omweg langs de straat.
Een buitenlandse bezoekster is echt verbaasd over wat de meisjes vertellen: zij had niet gedacht dat de meisjes zich hier zo slecht zouden voelen. Zij vindt dit historische plein juist heel aantrekkelijk. Het is heel mooi en je kunt even rusten op een bankje. Eén van de meisjes legt uit dat de plek nog zo mooi kan zijn, als je je er niet op je gemak voelt, kom je er niet. Als je over dit plein wandelt is het net een catwalk.
Op het einde van de wandeling kregen alle deelnemers een kaart met de route die we deels wandelden. Deze kaart met meer uitleg over de plekken en tips voor het verbeteren van de publieke ruimte, is nu gratis te downloaden op onze website, zowel in een Nederlandstalige als in een Engelstalige versie.
Meer info over meisjes en publieke ruimte? Mail Sabine Miedema.
