We zeggen het graag: wat goed is voor de kinderen, werkt ook voor volwassenen. Maar geldt dat ook voor de methodieken die we uitwerken? We deden de test tijdens het Gangmakers en Koplopers-festival in Mortsel. Spoilert alert: het antwoord is ‘ja’.
Door Johan Meire
Een methodiek ontwikkelen om samen met kinderen te werken aan een betere autonome mobiliteit, met extra aandacht voor de rol van trage wegen daarin: dat was het opzet van het project Gangmakers en Koplopers. De voorbije twee jaar werkten we daaraan met Trage Wegen vzw, samen met Das Kunst. In een eerder Magazine schreven we al over een participatietraject in Temse.
We testten de methodiek uit in zes pilootgemeenten en stelden hem vorige maand voor op het Gangmakers en Koplopers-festival in Mortsel. Geen studiedag, maar een festival waarop de deelnemers zélf aan de slag gingen met de methodieken die we hadden uitgedacht voor kinderparticipatie. Speels en actief, in groepjes, afwisselend en interactief: helemaal zoals dat hoort als je met kinderen werkt. En wat bleek? Ook met volwassenen werkt die aanpak prima.
Miniversie
De deelnemers aan het festival maakten kennis met een miniversie van het inspraaktraject met kinderen, dat normaal gezien een volle week in beslag neemt. Daarin maken we vier tochten met kinderen vol ruimte voor beleving, evaluatie en voorstellen. Na elke tocht zorgen de kinderen zelf voor een verslag in woord en beeld. In een afsluitende tocht nemen ze beleidsmakers en ouders op sleeptouw door hun buurt. Tegelijk ligt er een rapport voor de stad of gemeente klaar met observaties en aanbevelingen. Alles gebald in één week.
De deelnemers aan het festival kregen uitleg over het traject, maar beleefden vooral de methodiek die we tijdens de inspraaktrajecten hebben ontwikkeld en verfijnd. Net door zelf te doen wat kinderen doen in het traject, kregen ze een levendig beeld van hoe de methodiek werkt, van wat kinderen allemaal over trage wegen te zeggen (kunnen) hebben, en van hoe het beleid daarmee aan de slag kan.
Vrolijke chaos
De shelter in Fort IV in Mortsel werd ons hoofdkwartier tijdens de festivaldag. Trage Wegen had gezorgd voor een hoop materiaal. Een reuzenkaart, een bol touw en wat tape lagen klaar, en elk groepje tekende er in een vrolijke chaos zijn route uit. Een kleinere kaart ging mee op tocht langs de trage wegen. Want de bedoeling was dat de deelnemers al doende zouden ondervinden hoe de inspraaktrajecten voor kinderen eruit zagen. Op pad dus!
Met audiofragmenten konden de deelnemers luisteren naar de kinderen uit onze pilootprojecten. Vaak vertelden die over de plek waar de deelnemers op dat ogenblik waren, waardoor ze hun perspectief ter plaatse konden ervaren en er meteen onderling over konden discussiëren.
Door plekken te kiezen die een ‘gouden vlag’ verdienen of die echt wel beter kunnen (een rode vlag), dachten de deelnemers na over de mogelijkheden van trage wegen, en de beperkingen ervan – bijvoorbeeld omdat de aansluitingen op grotere wegen moeilijk zijn.
Op belangrijke plekken hadden de kinderen tijdens de Gangmakers en Koplopers-inspraaktrajecten gele keien achtergelaten met een getekende boodschap erop. En ook dat deden de volwassenen zonder verpinken: een kei voor een goeie plek voor een bouwplaats of voor een graffitimuur, en een foto voor op Instagram (#GMKPlay).
Even instagrammen. 
Kleine gangmakers, grote sporen
Net als de kinderen verwerkten de deelnemers na de tocht hun eigen observaties en ervaringen, in een grote kaart vol tekeningen, in uitgetikte verhalen, en op foto’s die ze op een lichtbak overtekenden en die daarna werden geprojecteerd.
Tekeningen projecteren… 
… en elkaars verhalen uittikken.
Wat op deze dag ontbrak, was – vanzelfsprekend – de vertaling naar het beleid. Op het einde van een ‘echte’ inspraakweek met kinderen hebben we niet alleen kaarten van het projectgebied verzameld, maar ook een logboek waarin foto’s, citaten en observaties uitmonden in een reeks concrete aanbevelingen. Daarmee kan de stad of gemeente dan aan de slag gaan, mét de expertise die we hen aanreiken. Want de echte rijkdom van Gangmakers en Koplopers is natuurlijk net dat de methodiek gekoppeld wordt aan de broodnodige inzichten om dingen concreet in beweging te brengen: kleine gangmakers verdienen ook altijd stemmen die hen helpen om grotere sporen in het beleid te trekken.
Alle info over de methodiek vindt u op de website van Gangmakers en Koplopers.
